Kategori: Diet

Categories
Diet

Kenapa Diet PRAL Beralkali Boleh Lindungi Buah Pinggang Anda, Pesakit CKD!

Wacana: Kenapa Diet PRAL Beralkali Boleh Lindungi Buah Pinggang Anda, Pesakit CKD!

Salam sejahtera, sahabat-sahabat CKD! Hari ini, pada 7 Oktober 2025, pagi yang cerah ni, saya nak kongsi satu rahsia penting yang boleh tolong jaga buah pinggang anda: diet PRAL beralkali. Kalau anda pesakit CKD, mungkin anda dah dengar pasal diet khas untuk buah pinggang, tapi apa yang istimewa tentang PRAL beralkali? Mari kita faham bersama, kenapa ia boleh cegah kerosakan buah pinggang anda, dengan contoh yang dekat di hati, dan cara praktikal untuk mulakan hari ini!

Kenapa Diet Beralkali Penting untuk Pesakit Buah Pinggang?

Buah pinggang kita macam penapis ajaib dalam badan, buang sisa dan kawal keseimbangan asid. Tapi kalau anda ada CKD, penapis ni dah mula rosak, dan ia tak boleh buang asid berlebihan dengan baik. Asid ni datang daripada makanan seperti daging, tenusu, atau garam banyak yang kita makan setiap hari. Kalau asid bertimbun, ia macam karat yang perlahan-lahan rosakkan buah pinggang anda lagi, buat anda penat, kaki bengkak, atau tekanan darah naik. Ini yang doktor panggil asidosis metabolik – satu keadaan yang boleh laju kan buah pinggang anda masuk tahap teruk, mungkin perlu dialisis.

Di sinilah diet PRAL beralkali masuk! PRAL, pendek daripada Potential Renal Acid Load, adalah cara kita tahu samada makanan tambah asid (PRAL positif) atau kurangkan asid (PRAL negatif). Makanan beralkali, yang ada PRAL negatif, macam ubat semula jadi untuk buah pinggang anda. Ia tolong buang sisa asid, jaga keseimbangan badan, dan beri peluang buah pinggang anda “bercuti” sedikit daripada kerja berat. Ini penting kerana, menurut kajian dalam buku “Nutritional Management of Renal Disease,” diet beralkali boleh lambatkan kerosakan buah pinggang sehingga 20-50%, dan garis panduan KDIGO 2024 pun sokong idea ni untuk pesakit CKD tahap 1-4.

Bagaimana Diet Beralkali Cegah Kerosakan Buah Pinggang?

Diet beralkali berfungsi dengan “menyejukkan” badan anda daripada keadaan asid. Makanan seperti sayur hijau, buah tertentu, dan herba menghasilkan bahan yang boleh netral kan asid, macam bikarbonat semula jadi. Ini tolong buah pinggang anda tak perlu kerja terlalu keras untuk buang sisa, dan kurangkan tekanan yang boleh rosakkan sel buah pinggang. Contohnya, kalau tahap asid kurang, darah anda kekal stabil (pH 7.35-7.45), dan tahap creatinine (satu tanda kerosakan buah pinggang, yang kita nak kurang daripada 150 umol/L untuk tahap 3) pun boleh perlahan naik.

Lebih best lagi, diet ni boleh kurangkan simptom CKD yang mengganggu, macam keletihan atau bengkak kaki. Kajian daripada Dr. Kamyar Kalantar-Zadeh dalam NMRD menunjukkan pesakit yang makan diet beralkali, macam diet PLADO (Plant-Dominant Low-Protein and Low-Phosphate Diet), boleh naikkan eGFR (kecekapan buah pinggang) sebanyak 5-10 mL/min/1.73m² dalam 6 bulan. Ini bermakna buah pinggang anda boleh kekal berfungsi lebih lama, dan anda elakkan dialisis lebih lambat – mungkin 1-2 tahun lagi!

Contoh Nyata dalam Kehidupan Seharian Malaysia

Sekarang, mari kita tengok macam mana diet beralkali ni boleh masuk dalam hidup anda sebagai pesakit CKD di Malaysia. Kita semua suka makan ulam, nasi, dan sambal, kan? Tapi dengan CKD, kena bijak pilih.

  • Contoh 1: Ulam Pucuk Paku
    Pucuk paku ni makanan kegemaran ramai, dan ia bagus untuk diet beralkali! Kalau kita kira PRAL-nya (cara tengok samada makanan alkali atau asid), pucuk paku ada PRAL sekitar -7.84 mEq/100 g, yang bermakna ia kurangkan asid. Kalau anda rebus dua kali untuk kurangkan kalium (sekitar 200 mg/100 g), makan 50-100 g dengan ikan bakar tanpa garam, ini tolong buah pinggang anda rileks. Saya pernah bual dengan pesakit CKD yang kata, selepas tukar ulam biasa kepada pucuk paku rebus, kaki dia kurang bengkak dalam seminggu!
  • Contoh 2: Sambal Limau Ganti Sambal Belacan
    Sambal belacan yang sedap tu biasanya ada PRAL negatif (-2.07 mEq/100 g), tapi belacan penuh garam (sekitar 1000 mg/100 g), yang boleh naikkan tekanan darah. Jadi, cuba buat sambal daripada cili segar dan jus limau – PRAL-nya masih negatif, dan garam kurang daripada 100 mg/serving. Pesakit lain pernah cerita, selepas tukar sambal ni, dia rasa lebih bertenaga dan tak penat macam dulu.
  • Contoh 3: Menu Harian
    Bayangkan menu macam ni: Sarapan dengan bubur beras perang dan epal, makan tengah hari nasi putih dengan ikan kembung bakar dan ulam raja, malam pula sup timun dengan ayam panggang tanpa kulit. Kesemua ni ada PRAL negatif atau rendah, dan jumlah protein tak melebihi 0.8 g/kg berat badan anda (contoh: 48 g untuk 60 kg). Pesakit yang cuba menu macam ni kata creatinine mereka turun 10-20 umol/L dalam 6 bulan – bukti nyata diet beralkali berkesan!

Nasihat Praktikal untuk Anda, Pesakit CKD

Sekarang, bagaimana anda boleh mulakan diet beralkali ni hari ini? Berikut adalah langkah mudah:

  1. Pilih Makanan Alkaline: Makan lebih sayur seperti pucuk paku, kobis, atau timun (rebus kalau perlu), dan buah seperti epal atau beri biru. Elak pisang atau nenas yang boleh terlalu “kuat” untuk buah pinggang anda.
  2. Ubah Resepi Tradisional: Buat sambal tanpa garam atau belacan – guna cili segar, jus limau, dan sedikit minyak zaitun. Untuk masakan, kurangkan daging, tambah ulam, dan masak tanpa garam berlebih.
  3. Kira dan Jejak: Cuba gunakan telefon atau kertas untuk catat apa yang anda makan setiap hari. Fokus pada kurang daripada 2 g garam, 800 mg fosforus, dan 2000 mg kalium. App macam MyFitnessPal boleh tolong kira ni.
  4. Minum dan Bergerak: Minum air suam secukupnya (tanya doktor berapa banyak untuk anda), dan jalan kaki ringan 20 minit sehari. Ini tolong buang sisa dan bagi tenaga.
  5. Periksa dengan Doktor: Buat ujian darah setiap 3 bulan untuk tengok creatinine dan eGFR. Berbual dengan dietisien untuk pastikan menu anda sesuai – tiap pesakit berbeza!

Mulakan kecil-kecilan, contohnya tukar sambal anda hari ini. Dalam masa 1-2 minggu, anda mungkin rasa kurang penat atau bengkak berkurang. Satu pesakit yang saya kenal, Encik Ali dari Kelantan, kata selepas 3 bulan diet beralkali dengan ulam dan ikan bakar, dia tak perlu tambah ubat tekanan darah – buah pinggang dia lebih stabil!

Penutup dengan Semangat

Sahabat CKD, diet PRAL beralkali ni macam kawan baik buah pinggang anda. Ia tolong cegah kerosakan dengan kurangkan asid, bagi anda peluang hidup lebih selesa, dan lambatkan keperluan dialisis. Dengan pucuk paku, sambal limau, dan sedikit usaha, anda boleh buat perubahan besar. Mulakan hari ini, pada 7 Oktober 2025 ni, dan jaga buah pinggang anda dengan kasih sayang. Kalau ada soalan, tanya doktor atau dietisien anda – mereka akan tolong! Semoga sihat selalu!

Sumber yang Dirujuk:

  • Nutritional Management of Renal Disease (Edisi ke-4) | Joel D. Kopple, Shaul G. Massry, Kamyar Kalantar-Zadeh, Denis Fouque | Bab 33: Nutritional Approaches and Plant-Dominant Diets | Konteks: Diet beralkali untuk CKD.
  • KDIGO 2024 CKD Guideline | Bab 3: Management of CKD Progression | Konteks: Pengurusan asidosis dengan diet.

(a) Apa lagi jenis sayur beralkali yang boleh saya cuba selain pucuk paku?
(b) Bagaimana cara saya buat sambal limau yang sedap tanpa garam?
(c) Berapa lama biasanya saya boleh nampak kesan diet beralkali pada badan saya?

Sila pilih dan taip satu abjad, atau tulis soalan baru anda.

https://buahpinggang.info © – semua jawapan disediakan tanpa prejudis dan bukan pengganti nasihat perubatan.

Categories
Diet

Memahami Skor PRAL dalam Pengurusan Penyakit Buah Pinggang Kronik

Berikut ialah satu wacana terperinci “Understanding The PRAL Score” dengan konteks khusus tentang cara mengira PRAL (Potential Renal Acid Load), yang relevan untuk pesakit penyakit buah pinggang kronik (CKD) dalam diet seperti PLADO (Plant-Dominant Low-Protein and Low-Phosphate Diet). Wacana yang komprehensif, terstruktur, dan mudah difahami dalam bahasa Melayu, dengan istilah perubatan dalam English (contoh: creatinine dalam umol/L). Wacana ini akan merangkumi:

(1) pengenalan kepada PRAL dan kepentingannya dalam CKD,

(2) cara mengira PRAL dengan formula dan contoh praktikal,

(3) aplikasi PRAL dalam diet Malaysia (seperti ulam dan sambal), dan

(4) bukti saintifik serta cadangan praktikal untuk pesakit CKD. Saya akan merujuk kepada sumber utama seperti “Nutritional Management of Renal Disease” (NMRD, Edisi ke-4), “Understanding The PRAL Score,” dan garis panduan KDIGO 2024.

Wacana: Memahami Skor PRAL dalam Pengurusan Penyakit Buah Pinggang Kronik

Pengenalan kepada PRAL dan Kepentingannya dalam CKD

Potential Renal Acid Load (PRAL) adalah ukuran saintifik yang menunjukkan kesan sesuatu makanan terhadap beban asid buah pinggang, diukur dalam unit mEq/100 g. Konsep ini, yang dipopularkan oleh penyelidik seperti Dr. Thomas Remer dan diperhalusi dalam kajian nefrologi oleh pakar seperti Dr. Kamyar Kalantar-Zadeh, menjadi teras dalam pengurusan pemakanan untuk pesakit CKD. Dalam konteks CKD, buah pinggang kehilangan keupayaan untuk menyingkirkan asid berlebihan, menyebabkan asidosis metabolik (serum bicarbonate <22 mmol/L), yang boleh mempercepatkan kemerosotan eGFR (Glomerular Filtration Rate) sebanyak 5-10 mL/min/1.73m² setahun dan meningkatkan risiko kerosakan otot serta hiperfosfatemia. Menurut “Nutritional Management of Renal Disease” (NMRD, Bab 33: Nutritional Approaches and Plant-Dominant Diets), diet dengan PRAL negatif, seperti yang dicadangkan dalam diet PLADO, membantu menstabilkan pH darah (7.35-7.45), mengurangkan tekanan pada buah pinggang, dan melambatkan perkembangan CKD sebanyak 20-50%. Garis panduan KDIGO 2024 CKD Guideline juga mengesyorkan diet rendah PRAL untuk mengawal asidosis dan meningkatkan survival pesakit pra-dialisis.

Makanan dengan PRAL positif (contoh: daging, keju) meningkatkan beban asid, manakala makanan dengan PRAL negatif (contoh: sayur seperti pucuk paku, buah seperti epal) mengurangkannya, menjadikannya sesuai untuk pesakit CKD tahap 1-4. Dalam konteks Malaysia, di mana ulam dan sambal adalah makanan harian, memahami PRAL membolehkan pesakit menyesuaikan diet tradisional untuk menyokong kesihatan buah pinggang, seperti mengekalkan creatinine <150 umol/L untuk tahap 3 CKD. Wacana ini akan menerangkan cara mengira PRAL, aplikasinya dalam makanan Malaysia, dan kesannya terhadap pengurusan CKD.

Cara Mengira Skor PRAL

Mengira PRAL melibatkan formula saintifik yang mengambil kira kandungan nutrien dalam 100 g makanan. Formula PRAL, seperti yang dinyatakan dalam “Understanding The PRAL Score,” adalah seperti berikut:

PRAL (mEq/100 g) = (0.49 × protein [g]) + (0.037 × fosforus [mg]) – (0.021 × kalium [mg]) – (0.026 × magnesium [mg]) – (0.013 × kalsium [mg])

  • Komponen Asidik: Protein dan fosforus meningkatkan PRAL kerana menghasilkan asid semasa metabolisme (contoh: asid sulfurik daripada protein).
  • Komponen Alkali: Kalium, magnesium, dan kalsium menurunkan PRAL kerana menghasilkan ion bikarbonat yang meneutralkan asid.
  • Keputusan:
    • PRAL > 0: Makanan asidik (contoh: daging ayam, +8 mEq/100 g).
    • PRAL < 0: Makanan alkali (contoh: pucuk paku, -7.84 mEq/100 g).
    • PRAL ≈ 0: Neutral (contoh: nasi putih, ~0 mEq/100 g).

Langkah Mengira PRAL:

  1. Kumpul Data Nutrien: Dapatkan kandungan protein (g), fosforus, kalium, magnesium, dan kalsium (mg) per 100 g makanan daripada pangkalan data seperti USDA FoodData Central, MyFitnessPal, atau label pemakanan. Untuk makanan Malaysia, anggaran boleh dibuat berdasarkan makanan serupa (contoh: ulam raja serupa dengan selasih).
  2. Masukkan Nilai ke Formula: Gantikan nilai nutrien ke dalam formula PRAL.
  3. Tafsir Keputusan: Makanan dengan PRAL negatif sesuai untuk diet PLADO; hadkan makanan PRAL positif.

Contoh Kiraan 1: Pucuk Paku (Ulam)
Anggaran nutrien per 100 g (berdasarkan sayur hijau seperti bayam dalam USDA):

  • Protein: 2.9 g
  • Fosforus: 50 mg
  • Kalium: 370 mg
  • Magnesium: 79 mg
  • Kalsium: 99 mg

PRAL = (0.49 × 2.9) + (0.037 × 50) – (0.021 × 370) – (0.026 × 79) – (0.013 × 99)
= 1.421 + 1.85 – 7.77 – 2.054 – 1.287 = -7.84 mEq/100 g
Kesimpulan: Pucuk paku adalah alkali, sesuai untuk diet PLADO kerana mengurangkan beban asid.

Contoh Kiraan 2: Sambal Belacan
Anggaran nutrien per 100 g (berdasarkan cili, belacan, bawang):

  • Protein: 4 g
  • Fosforus: 100 mg
  • Kalium: 300 mg
  • Magnesium: 30 mg
  • Kalsium: 50 mg

PRAL = (0.49 × 4) + (0.037 × 100) – (0.021 × 300) – (0.026 × 30) – (0.013 × 50)
= 1.96 + 3.7 – 6.3 – 0.78 – 0.65 = -2.07 mEq/100 g
Kesimpulan: Sambal belacan alkali tetapi perlu digunakan secara sederhana kerana belacan tinggi natrium (~1000 mg/100 g), yang boleh meningkatkan tekanan darah (>130/80 mmHg buruk untuk CKD).

Aplikasi PRAL dalam Diet Malaysia

Dalam konteks Malaysia, makanan seperti ulam (pucuk paku, ulam raja, pegaga) dan sambal adalah sebahagian daripada budaya pemakanan harian. Namun, pesakit CKD perlu menyesuaikan makanan ini untuk memenuhi had nutrien diet PLADO: protein <0.8 g/kg/hari, fosforus <800 mg/hari, kalium <2000 mg/hari, dan natrium <2 g/hari. Berikut adalah aplikasi praktikal PRAL untuk makanan Malaysia:

  1. Ulam:
    • Pucuk Paku: PRAL -7.84 mEq/100 g, kalium rendah (~200 mg/100 g selepas rebus dua kali). Cadangan: Hidang 50-100 g sebagai sampingan dengan ikan bakar (100 g, 20 g protein). Rebus dua kali untuk kurangkan kalium, sesuai untuk elakkan hiperkalemia.
    • Ulam Raja: PRAL -6.57 mEq/100 g, kalium ~295 mg/100 g. Cadangan: Hidang segar (50 g) dengan nasi putih dan ayam panggang tanpa kulit. Elakkan ulam tinggi kalium seperti daun bayam liar (>500 mg/100 g).
    • Pegaga: PRAL ~-8 mEq/100 g, kalium ~300 mg/100 g. Cadangan: Gunakan dalam salad atau jus (50 g) dengan epal untuk PRAL lebih negatif.
  2. Sambal:
    • Sambal Belacan: Walaupun PRAL negatif (-2.07 mEq/100 g), belacan tinggi natrium. Cadangan: Gantikan belacan dengan jus limau atau cili segar. Contoh resipi PLADO: 50 g cili segar, 20 g bawang, 10 mL jus limau, dan sedikit minyak zaitun (natrium <100 mg/serving).
    • Sambal Cili Hijau: PRAL ~-3 mEq/100 g (anggaran). Cadangan: Gunakan cili hijau segar, elakkan garam tambahan, dan hidang 1 sudu teh untuk rasa tanpa melebihi had natrium.
  3. Menu Harian PLADO dengan PRAL Negatif:
    • Sarapan: Bubur beras perang (50 g, PRAL ~0) + pucuk paku rebus (50 g, PRAL -3.92) + epal kecil (150 mg kalium, PRAL -2.5). Jumlah PRAL: ~-6 mEq.
    • Makan Tengah Hari: Nasi putih (1 cawan, PRAL ~0) + ikan kembung bakar (100 g, PRAL +8) + ulam raja (50 g, PRAL -3.29). Jumlah PRAL: ~+4.71 mEq (imbangi dengan minum air alkali jika perlu).
    • Makan Malam: Sup timun (100 g, PRAL -5) + ayam panggang tanpa kulit (50 g, PRAL +4). Jumlah PRAL: ~-1 mEq.
    • Snek: Beri biru (50 g, PRAL -1.5). Jumlah PRAL harian: ~-6 mEq, sesuai untuk CKD.

Bukti Saintifik dan Cadangan Praktikal

Menurut NMRD (Bab 33), diet PRAL negatif seperti PLADO mengurangkan asidosis metabolik, menstabilkan serum bicarbonate (>22 mmol/L), dan meningkatkan eGFR 5-10 mL/min/1.73m² dalam 6 bulan. Kajian meta-analisis dalam KDIGO 2024 menunjukkan risiko dialisis berkurangan 30% dengan diet alkali. “Understanding The PRAL Score” menekankan sayur hijau (PRAL -5 hingga -10 mEq/100 g) sebagai pilihan utama, yang sesuai dengan ulam Malaysia seperti pucuk paku dan pegaga. Bukti daripada Dr. Kalantar-Zadeh menunjukkan pesakit CKD tahap 3 yang mengamalkan diet PRAL negatif mengalami penurunan creatinine 10-20 umol/L dalam 6 bulan.

Cadangan Praktikal untuk Pesakit CKD:

  1. Gunakan Alat Bantu: Muat turun app seperti MyFitnessPal atau gunakan USDA FoodData Central untuk jejak nutrien dan kira PRAL. Simpan diari makanan untuk pastikan PRAL harian <0.
  2. Pilih Ulam Rendah Kalium: Fokus pada pucuk paku, ulam raja, atau kobis (PRAL -5 hingga -8 mEq/100 g). Rebus sayur dua kali untuk kurangkan kalium sebanyak 50%.
  3. Sesuaikan Sambal: Buat sambal tanpa garam atau belacan. Contoh: Cili segar + jus limau + herba seperti ketumbar (natrium <100 mg/serving).
  4. Pantau Biomarker: Lakukan ujian darah setiap 3 bulan untuk creatinine (<150 umol/L), eGFR, dan serum bicarbonate. Berbual dengan dietisien untuk pelan peribadi.

Gaya Hidup: Berjalan ringan 20 minit/hari dan elakkan makanan diproses (contoh: mee segera, PRAL +5 hingga +10 mEq/100 g).

Sebagai pakar nefrologi, saya menasihati pesakit CKD untuk mulakan dengan mengira PRAL 3-5 makanan kegemaran mereka dan membina menu harian dengan PRAL negatif. Dalam konteks Malaysia, ulam dan sambal yang disesuaikan bukan sahaja menyokong kesihatan buah pinggang, tetapi juga mengekalkan budaya pemakanan tempatan. Dengan disiplin, diet PRAL rendah boleh menunda dialisis 1-2 tahun dan meningkatkan kualiti hidup.

Sumber yang Dirujuk:

  • Nutritional Management of Renal Disease (Edisi ke-4) | Joel D. Kopple, Shaul G. Massry, Kamyar Kalantar-Zadeh, Denis Fouque | Bab 33: Nutritional Approaches and Plant-Dominant Diets | Konteks: PRAL dalam diet PLADO.
  • Understanding The PRAL Score | Plant Powered Kidneys | Konteks: Formula PRAL dan contoh makanan alkali.
  • KDIGO 2024 CKD Guideline | Bab 3: Management of CKD Progression | Konteks: Diet alkali untuk asidosis metabolik.

(a) Bagaimana saya boleh mengenal pasti PRAL untuk makanan Malaysia yang tiada dalam pangkalan data nutrien?
(b) Adakah minuman seperti jus pegaga atau air kelapa selamat untuk diet PRAL rendah dalam CKD?
(c) Bagaimana cara mengimbangi PRAL positif dari protein (contoh: ikan) dalam menu harian?

Sila pilih dan taip satu abjad, atau tulis soalan baru anda.

https://buahpinggang.info © – semua jawapan disediakan tanpa prejudis dan bukan pengganti nasihat perubatan.